گلودرد استرپتوکوکی با گلودرد معمولی چه تفاوتی دارد؟

گلودرد بسیار شایع است. در واقع، حدود 6 درصد از کل مراجعات به مراقبت‌های اولیه را تشکیل می‌دهد. از این تعداد، تنها حدود 20 تا 30 درصد افراد از نظر استرپتوکوک مثبت می‌شوند. گلودرد استرپتوکوکی در کودکان 5 تا 15 ساله در طول زمستان شایع‌تر است. در حالی که یک بیماری فصلی است، می‌تواند در طول سال نیز رخ دهد.

یک گلودرد معمولی بسیار محتمل‌تر از گلودرد استرپتوکوکی است. اما چگونه می‌توانید تشخیص دهید چه زمانی باید فرزندتان را نزد پزشک ببرید؟ متخصصان اطفال ما، لنا ون در لیست و دین بلومبرگ، همه چیز را در پادکست خود با عنوان “Kids Considered” توضیح می‌دهند.

علت اصلی گلودرد چیست؟

گلودرد می‌تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود، اما شایع‌ترین علت آن عفونت‌های ویروسی است. ویروس‌های مختلفی که می‌توانند منجر به گلودرد شوند عبارتند از:

• رینوویروس: عامل سرماخوردگی معمولی.
• آنفولانزا: ویروس آنفولانزا که معمولاً در فصول سرد شایع است.
• آدنوویروس: می‌تواند علائم تنفسی و گلودرد را ایجاد کند.
• کروناویروس‌ها: مانند کووید-19، که ممکن است با گلودرد همراه باشد.
• ویروس اپشتین-بار (EBV): عامل مونونوکلئوز (بیماری بوسه)، که علائمی مشابه گلودرد استرپتوکوکی ایجاد می‌کند، از جمله التهاب شدید و وجود چرک سفید در پشت گلو.

چگونه می‌توانید تفاوت بین گلودرد معمولی و گلودرد استرپتوکوکی را تشخیص دهید؟

تشخیص تفاوت بین گلودرد معمولی (معمولاً ویروسی) و گلودرد استرپتوکوکی (باکتریایی) می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما برخی نشانه‌ها می‌توانند به شما کمک کنند:

• شروع علائم: علائم گلودرد استرپتوکوکی معمولاً به سرعت ظاهر می‌شوند، در حالی که علائم گلودرد ویروسی به‌تدریج بدتر می‌شوند. به گفته متخصصان اطفال، لنا ون در لیست و دین بلومبرگ، در پادکست Kids Considered، گلودرد استرپتوکوکی اغلب به‌صورت ناگهانی با درد شدید گلو شروع می‌شود.
• علائم همراه: در گلودرد استرپتوکوکی، معمولاً علائم تنفسی دیگر مانند سرفه، آبریزش بینی، یا عطسه وجود ندارد. اما در گلودردهای ویروسی، این علائم شایع هستند. برای مثال، سرماخوردگی ممکن است با گرفتگی بینی و سرفه همراه باشد.
• سن: گلودرد استرپتوکوکی در کودکان زیر 3 سال بسیار نادر است، در حالی که گلودردهای ویروسی در تمام سنین شایع هستند.

علائم گلودرد استرپتوکوکی چیست؟

علائم گلودرد استرپتوکوکی معمولاً شدیدتر از گلودرد معمولی هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:

• تب (اغلب بالای 38.3 درجه سانتی‌گراد یا 101 درجه فارنهایت).
• تورم یا حساسیت غدد لنفاوی در جلوی گردن.
• وجود چرک سفید یا زرد روی لوزه‌ها (به نام اگزودا).
• نقاط قرمز کوچک (پتشی) روی سقف دهان.
• گلودرد شدید که بلعیدن را دشوار می‌کند.
• برخی کودکان ممکن است علائم اضافی مانند درد شکم، استفراغ، یا سردرد را تجربه کنند.

در مقابل، گلودردهای ویروسی معمولاً با علائم خفیف‌تر مانند خراشیدگی گلو، سرفه، و آبریزش بینی همراه هستند. اگر علائم مونونوکلئوز (مانند خستگی شدید یا تورم غدد لنفاوی عمومی) وجود داشته باشد، ممکن است ویروس اپشتین-بار عامل آن باشد.

گلودرد استرپتوکوکی چگونه پخش می‌شود؟

گلودرد استرپتوکوکی توسط باکتری استرپتوکوک گروه A ایجاد می‌شود و بسیار مسری است. این باکتری از طریق روش‌های زیر منتقل می‌شود:

• قطرات تنفسی: تنفس قطرات ناشی از سرفه، عطسه، یا صحبت کردن فرد آلوده.
• تماس مستقیم: به اشتراک گذاشتن وسایلی مانند قاشق، چنگال، یا مسواک با فرد مبتلا.
• تماس با زخم‌ها: تماس با زخم‌های پوستی عفونی ناشی از استرپتوکوک (مانند زردزخم).
• دوره کمون: دوره کمون (زمان بین تماس با باکتری و ظهور علائم) معمولاً 2 تا 5 روز است، به این معنی که علائم چند روز پس از تماس ظاهر می‌شوند.

بر اساس گزارش CDC، افراد مبتلا به گلودرد استرپتوکوکی تا 24 ساعت پس از شروع مصرف آنتی‌بیوتیک مسری هستند، اما بدون درمان، این دوره می‌تواند تا چند هفته ادامه یابد.

چگونه می‌توان گلودرد استرپتوکوکی را تشخیص داد؟

برای تشخیص دقیق گلودرد استرپتوکوکی، آزمایش‌های پزشکی لازم است:

• تست آنتی‌ژن سریع (Rapid Strep Test): این آزمایش در مطب پزشک انجام می‌شود و نتایج آن در 10 تا 15 دقیقه آماده می‌شود. اگرچه سریع است، اما ممکن است نتایج منفی کاذب (حدود 5-15%) داشته باشد، به این معنی که عفونت وجود دارد اما تست آن را نشان نمی‌دهد.
• کشت گلو (Throat Culture): این آزمایش دقیق‌تر است و نمونه سواب گلو به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا باکتری رشد کند. نتایج معمولاً در 24 تا 48 ساعت آماده می‌شوند. کشت گلو به عنوان استاندارد طلایی برای تشخیص استرپتوکوک شناخته می‌شود.
• آزمایش PCR: در برخی موارد، آزمایش PCR برای تشخیص DNA باکتری استفاده می‌شود که بسیار حساس است و نتایج سریع‌تری نسبت به کشت گلو ارائه می‌دهد.

اگر نتیجه تست منفی باشد اما علائم شدید باشند، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری برای رد سایر علل (مانند مونونوکلئوز یا کووید-19) انجام دهد.

گلودرد استرپتوکوکی چگونه درمان می‌شود؟

درمان گلودرد استرپتوکوکی معمولاً با آنتی‌بیوتیک انجام می‌شود:

• آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر تست استرپتوکوک مثبت باشد، پزشک معمولاً پنی‌سیلین یا آموکسی‌سیلین را به مدت 10 روز تجویز می‌کند. برای افرادی که به پنی‌سیلین حساسیت دارند، سفالوسپورین‌ها یا آزیترومایسین ممکن است تجویز شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها خطر عوارض نادر مانند تب روماتیسمی حاد یا آبسه لوزه را کاهش می‌دهند و به بهبود سریع‌تر علائم کمک می‌کنند.
• استروئیدها: در موارد شدید با تورم قابل توجه گلو، پزشک ممکن است دوز کوتاهی از استروئیدها (مانند پردنیزون) برای کاهش التهاب تجویز کند.
• درمان علامتی: حتی با آنتی‌بیوتیک، مدیریت علائم مهم است. داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می‌توانند تب و درد را تسکین دهند.

بدون درمان، گلودرد استرپتوکوکی ممکن است خودبه‌خود بهبود یابد، اما خطر عوارض جدی مانند تب روماتیسمی (که می‌تواند به قلب آسیب بزند) یا گلومرولونفریت (آسیب به کلیه‌ها) افزایش می‌یابد.

درمان‌های خانگی برای گلودرد یا گلودرد استرپتوکوکی چیست؟

برای تسکین علائم گلودرد (چه ویروسی و چه استرپتوکوکی)، درمان‌های خانگی می‌توانند مفید باشند:

• داروهای بدون نسخه: استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش تب و درد.
• یخمک یا مایعات سرد: خوردن یخمک یا نوشیدن مایعات خنک می‌تواند گلو را بی‌حس کرده و تسکین دهد.
• عسل و آب گرم: مخلوط یک قاشق غذاخوری عسل با 1 تا 3 اونس آب گرم می‌تواند گلو را نرم کند. توجه: عسل نباید به کودکان زیر 1 سال داده شود، زیرا خطر بوتولیسم وجود دارد.
• غرغره با آب نمک: مخلوط یک قاشق چای‌خوری نمک در 8 اونس آب گرم و غرغره کردن می‌تواند التهاب را کاهش دهد. این روش برای کودکان بالای 6 سال مناسب است.
• هیدراته ماندن: نوشیدن آب، چای گرم، یا آبمیوه به جلوگیری از کم‌آبی کمک می‌کند. کودکان باید حداقل هر 8 ساعت ادرار کنند؛ کمتر از این مقدار می‌تواند نشانه کم‌آبی باشد.
• استراحت: استراحت کافی به سیستم ایمنی کمک می‌کند تا با عفونت مبارزه کند.

چه زمانی برای گلودرد به آنتی‌بیوتیک نیاز دارید؟

آنتی‌بیوتیک‌ها فقط برای گلودردهای باکتریایی (مانند استرپتوکوک) مؤثر هستند و نباید برای گلودردهای ویروسی استفاده شوند. طبق دستورالعمل‌های CDC، آنتی‌بیوتیک تنها در صورتی تجویز می‌شود که:

• تست استرپتوکوک مثبت باشد.
• علائم بالینی (مانند تب، چرک روی لوزه‌ها) وجود داشته باشد.

استفاده غیرضروری از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند منجر به مقاومت باکتریایی شود، بنابراین از درخواست آنتی‌بیوتیک بدون تشخیص دقیق خودداری کنید.

گلودرد استرپتوکوکی چقدر مسری است؟

گلودرد استرپتوکوکی بسیار مسری است و از طریق قطرات تنفسی (سرفه، عطسه، یا صحبت کردن) و تماس مستقیم (مانند اشتراک وسایل شخصی) منتقل می‌شود. برخی افراد، به‌ویژه کودکان، می‌توانند حامل باکتری باشند بدون اینکه علائمی داشته باشند. بر اساس Journal of Infectious Diseases (2021)، حدود 15-20% از کودکان در سن مدرسه در ماه‌های زمستان باکتری استرپتوکوک را در گلوی خود دارند، حتی اگر بیمار نباشند. این افراد همچنان می‌توانند باکتری را به دیگران منتقل کنند.

گلودرد استرپتوکوکی چقدر طول می‌کشد؟

گلودرد استرپتوکوکی معمولاً در عرض 2 تا 5 روز با درمان آنتی‌بیوتیکی بهبود می‌یابد. بدون درمان، ممکن است علائم تا 7-10 روز ادامه داشته باشند. بیمارانی که آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند، معمولاً پس از 24 تا 48 ساعت احساس بهتری دارند، اما باید دوره کامل درمان (معمولاً 10 روز) را تکمیل کنند تا از عود عفونت یا عوارض جلوگیری شود.

چه زمانی برای گلودرد به پزشک مراجعه کنیم؟

اکثر گلودردهای ویروسی در عرض 5 تا 7 روز بهبود می‌یابند، اما در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:

• تب بالا (بیش از 38.3 درجه سانتی‌گراد یا 101 درجه فارنهایت) که بیش از 2-3 روز طول بکشد.
• گلودرد شدید که بلعیدن را دشوار کند.
• علائم کم‌آبی (مانند خشکی دهان، کاهش ادرار، یا سرگیجه).
• مشکل در تنفس یا باز کردن دهان.
• آبریزش غیرعادی دهان (که ممکن است نشانه آبسه باشد).
• وجود خون در بزاق یا خلط.
• تورم شدید گردن یا غدد لنفاوی.

اگر علائم مونونوکلئوز (مانند خستگی شدید، تب طولانی، یا تورم عمومی غدد) یا کووید-19 (مانند از دست دادن حس بویایی) وجود دارد، آزمایش‌های اضافی ممکن است لازم باشد.

اگر گلودرد استرپتوکوکی در مدرسه شایع است، آیا باید فرزندم را برای تست ببرم؟

اگر فرزندتان علائم گلودرد استرپتوکوکی ندارد، نیازی به انجام تست نیست، حتی اگر در معرض فرد مبتلا قرار گرفته باشد. CDC توصیه می‌کند که آزمایش فقط برای افرادی انجام شود که علائم بالینی دارند، زیرا تست افراد بدون علامت ممکن است نتایج مثبت کاذب (به دلیل حامل بودن باکتری) را نشان دهد.

چه زمانی برای کودکان پس از ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی بازگشت به مدرسه بی‌خطر است؟

کودکان می‌توانند به مدرسه بازگردند زمانی که:

• حداقل 12 تا 24 ساعت از شروع مصرف آنتی‌بیوتیک گذشته باشد.
• تب آن‌ها به مدت 24 ساعت قطع شده باشد (بدون استفاده از داروهای کاهنده تب).
• احساس بهتری داشته باشند و بتوانند فعالیت‌های عادی را انجام دهند.

عوارض احتمالی گلودرد استرپتوکوکی

در صورت عدم درمان، گلودرد استرپتوکوکی می‌تواند منجر به عوارض جدی شود:

• تب روماتیسمی حاد: می‌تواند به دریچه‌های قلب آسیب برساند و در موارد نادر منجر به نارسایی قلبی شود.
• گلومرولونفریت پس از استرپتوکوک: یک بیماری کلیوی که ممکن است باعث فشار خون بالا یا نارسایی کلیه شود.
• آبسه لوزه (Peritonsillar Abscess): عفونت شدید که نیاز به تخلیه جراحی دارد.
• عفونت‌های منتشر: مانند مننژیت یا سپسیس، که بسیار نادر هستند.

نکات پیشگیری از گلودرد استرپتوکوکی

برای کاهش خطر ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی:

• دست‌ها را مرتب با آب و صابون بشویید، به‌ویژه پس از سرفه یا عطسه.
• از اشتراک وسایل شخصی مانند قاشق، لیوان، یا مسواک خودداری کنید.
• هنگام سرفه یا عطسه، دهان و بینی را با دستمال بپوشانید.
• کودکان مبتلا را تا 24 ساعت پس از شروع آنتی‌بیوتیک از مدرسه دور نگه دارید.
• سیستم ایمنی را با رژیم غذایی سالم، خواب کافی، و ورزش تقویت کنید.

نتیجه‌گیری

تشخیص تفاوت بین گلودرد معمولی و گلودرد استرپتوکوکی برای درمان مناسب و جلوگیری از عوارض بسیار مهم است. گلودردهای ویروسی معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابند، اما گلودرد استرپتوکوکی نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد تا از عوارض جدی مانند تب روماتیسمی جلوگیری شود. با توجه به علائم، سن، و شدت بیماری، می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا نیاز به مراجعه به پزشک دارید یا خیر. درمان‌های خانگی می‌توانند به تسکین علائم کمک کنند، اما در صورت مشاهده علائم نگران‌کننده، حتماً با پزشک مشورت کنید.