ریزش مو پس از ابتلا به بیماری‌هایی مانند کووید-۱۹، که معمولاً به عنوان تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium) شناخته می‌شود، برای بسیاری از افراد یک نگرانی جدی و تجربه‌ای نگران‌کننده است. این پدیده، در واقع، یک واکنش طبیعی بدن به استرس شدید فیزیولوژیکی یا عاطفی است که بیماری‌هایی با تب بالا، التهاب گسترده و مصرف داروها می‌توانند آن را تحریک کنند. فولیکول‌های مو به فاز استراحت (تلوژن) وارد شده و پس از چند ماه شروع به ریزش می‌کنند. اگرچه این وضعیت اغلب موقتی است و موها دوباره رشد خواهند کرد، اما می‌توان با رویکردهای طبیعی و جامع به تقویت این روند و بازیابی سلامت و شادابی مو کمک کرد.
درک ریزش موی پسا-کرونا: چرا این اتفاق می‌افتد؟
سیستم ایمنی بدن در مواجهه با ویروس‌هایی مانند SARS-CoV-2، انرژی زیادی را صرف مبارزه و ریکاوری می‌کند. این استرس فیزیکی، همراه با التهاب سیستمیک و گاهی کمبودهای تغذیه‌ای ناشی از بیماری، می‌تواند چرخه طبیعی رشد مو را مختل کند. معمولاً بین ۲ تا ۴ ماه پس از تجربه بیماری یا رویداد استرس‌زا، ریزش مو آغاز می‌شود. این ریزش می‌تواند شدید باشد، اما نکته کلیدی این است که فولیکول‌های مو آسیب دائمی نمی‌بینند و پتانسیل رشد مجدد را دارند.
بر اساس تحقیقات، ریزش موی تلوژن افلوویوم ناشی از کووید-۱۹ می‌تواند تا شش ماه یا بیشتر ادامه یابد، اما در نهایت بهبود می‌یابد. در این دوران، حمایت از بدن با روش‌های طبیعی می‌تواند نقش بسزایی در تسریع بازگشت به حالت عادی ایفا کند.
اصول بنیادین درمان طبیعی: از درون به بیرون
سلامت مو ارتباط تنگاتنگی با سلامت کلی بدن دارد. برای مبارزه با ریزش مو پس از کرونا، رویکردی جامع که بر تغذیه، مدیریت استرس و آبرسانی تاکید دارد، حیاتی است.
تغذیه هوشمندانه: سوخت رسانی به فولیکول‌ها
موها برای رشد و استحکام به مجموعه‌ای از ویتامین‌ها و مواد معدنی نیاز دارند. تمرکز بر یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی می‌تواند به تقویت فولیکول‌ها از درون کمک کند:
- پروتئین: مو عمدتاً از پروتئین تشکیل شده است. منابع کافی پروتئین (مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، حبوبات، آجیل و دانه‌ها) برای تولید کراتین، پروتئین اصلی مو، ضروری است.
- آهن: کمبود آهن یکی از دلایل شایع ریزش مو است. گوشت قرمز بدون چربی، اسفناج، عدس و کلم بروکلی منابع خوبی از آهن هستند. برای جذب بهتر آهن، مصرف همزمان ویتامین C توصیه می‌شود.
- روی: روی نقش کلیدی در رشد و ترمیم بافت مو دارد. گوشت گاو، تخمه کدو، عدس و جو دو سر منابع خوبی از روی هستند.
- بیوتین (ویتامین B7): بیوتین به سلامت پوست، مو و ناخن کمک می‌کند. تخم‌مرغ، آجیل، دانه‌ها، سیب‌زمینی شیرین و آووکادو منابع غنی بیوتین هستند.
- ویتامین D: این ویتامین در چرخه فولیکول‌های مو و تحریک رشد مو نقش دارد. ماهی‌های چرب، لبنیات غنی‌شده و قرار گرفتن در معرض نور خورشید منابع اصلی آن هستند.
- ویتامین C و E: این آنتی‌اکسیدان‌ها به محافظت از فولیکول‌های مو در برابر آسیب‌های اکسیداتیو کمک کرده و به گردش خون در پوست سر یاری می‌رسانند. مرکبات، توت‌ها، فلفل دلمه‌ای، آجیل و دانه‌ها منابع خوبی از این ویتامین‌ها هستند.
مدیریت استرس: کلید آرامش و رشد مو
استرس، چه فیزیکی و چه عاطفی، می‌تواند به طور مستقیم بر سلامت مو تأثیر بگذارد. سطوح بالای هورمون کورتیزول ناشی از استرس مزمن می‌تواند فاز رشد مو را کوتاه کرده و ریزش را تسریع کند. تمرین تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و اطمینان از خواب کافی و باکیفیت (۷-۹ ساعت در شب) می‌تواند به بازگرداندن تعادل هورمونی و حمایت از رشد مجدد مو کمک کند.
آبرسانی کافی: پایه و اساس سلامت سلولی
آب برای هر عملکرد حیاتی در بدن، از جمله سلامت سلول‌های فولیکول مو، ضروری است. اطمینان از نوشیدن مقادیر کافی آب در طول روز (حدود ۸ لیوان یا بیشتر) به حفظ رطوبت پوست سر، انتقال مواد مغذی و دفع سموم کمک می‌کند.
راهکارهای موضعی طبیعی: تقویت از ریشه تا ساقه
در کنار تغذیه از درون، استفاده از ترکیبات طبیعی موضعی می‌تواند به طور مستقیم فولیکول‌ها را تحریک کرده و ساقه مو را تقویت کند.
روغن‌های گیاهی معجزه‌گر
برخی روغن‌های گیاهی به دلیل خواص مغذی، ضدالتهابی و تحریک‌کننده گردش خون، برای سلامت مو شناخته شده‌اند:
- روغن رزماری: مطالعاتی نشان داده‌اند که روغن رزماری می‌تواند به اندازه برخی داروهای شیمیایی در تحریک رشد مو موثر باشد. این روغن به دلیل افزایش گردش خون در پوست سر و خواص آنتی‌اکسیدانی‌اش شناخته شده است. چند قطره از آن را با روغن حامل (مانند نارگیل یا جوجوبا) مخلوط کرده و به آرامی روی پوست سر ماساژ دهید.
- روغن نارگیل: غنی از اسیدهای چرب، روغن نارگیل به کاهش از دست دادن پروتئین از ساقه مو کمک می‌کند و به موها رطوبت و درخشش می‌بخشد. می‌توان آن را به عنوان یک ماسک قبل از حمام یا مقدار کمی بعد از حمام برای رطوبت‌رسانی استفاده کرد.
- روغن کرچک: حاوی اسید ریسینولئیک است که خاصیت ضدالتهابی دارد و به بهبود گردش خون در پوست سر کمک می‌کند. این روغن به دلیل قوام غلیظش شناخته شده است و بهتر است با روغن‌های سبک‌تر مخلوط شود.
- روغن آرگان: غنی از ویتامین E و اسیدهای چرب، به نرمی، آبرسانی و محافظت از مو کمک می‌کند.
نحوه استفاده از روغن‌ها: مقداری از روغن یا مخلوط روغن‌ها را گرم کرده (نه داغ)، به آرامی روی پوست سر ماساژ دهید. بگذارید حداقل ۳۰ دقیقه تا چند ساعت یا حتی یک شب بماند، سپس با شامپو بشویید. این کار را ۲-۳ بار در هفته تکرار کنید.
عصاره‌های گیاهی و دمنوش‌ها
- چای سبز: سرشار از کاتچین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها، می‌تواند به تقویت رشد مو و کاهش ریزش کمک کند. می‌توانید چای سبز خنک‌شده را پس از شستشوی مو به عنوان آخرین آبکشی استفاده کنید.
- آلوئه ورا: خاصیت ضدالتهابی و آرام‌بخش دارد و به سلامت پوست سر کمک می‌کند. ژل تازه آلوئه ورا را می‌توان مستقیماً روی پوست سر مالید.
- عصاره پیاز: حاوی گوگرد است که برای تولید کلاژن و سلامت مو ضروری است. با وجود بوی قوی، برخی مطالعات نتایج مثبتی در تحریک رشد مو نشان داده‌اند.
ماساژ پوست سر: تحریک گردش خون
ماساژ منظم پوست سر، حتی بدون استفاده از روغن، می‌تواند با افزایش جریان خون به فولیکول‌های مو، به تقویت رشد مو کمک کند. روزانه چند دقیقه با نوک انگشتان خود به آرامی پوست سر را به صورت دورانی ماساژ دهید.
تغییرات سبک زندگی برای سلامت ماندگار مو
- اجتناب از حرارت زیاد: استفاده مکرر از ابزارهای حرارتی مانند سشوار داغ، اتو مو و بابلیس می‌تواند به ساقه مو آسیب رسانده و آن را شکننده کند. اجازه دهید موهایتان تا حد امکان به طور طبیعی خشک شوند.
- شانه زدن ملایم: از شانه یا برس با دندانه‌های پهن استفاده کنید و موها را به آرامی شانه بزنید، به خصوص وقتی خیس هستند.
- محصولات ملایم: از شامپوها و نرم‌کننده‌های فاقد سولفات و پارابن استفاده کنید که برای موهای آسیب‌دیده و حساس مناسب‌تر هستند.
- پرهیز از مدل موهای کشیده‌شده: مدل‌هایی که فشار زیادی بر ریشه مو وارد می‌کنند (مانند دم اسبی‌های سفت یا بافت‌های محکم) می‌توانند ریزش را تشدید کنند.
زمان‌بندی و انتظارات واقع‌بینانه
رشد مو یک فرآیند زمان‌بر است. انتظار می‌رود که بهبود قابل توجه در ریزش موی پسا-کرونا بین ۶ تا ۱۲ ماه پس از آغاز درمان‌های طبیعی و تغییرات سبک زندگی مشاهده شود. صبر و مداومت در اجرای راهکارها بسیار مهم است. در صورتی که ریزش موی شما بسیار شدید است یا پس از گذشت چندین ماه هیچ بهبودی مشاهده نمی‌کنید، توصیه می‌شود با یک متخصص پوست یا پزشک مشورت کنید تا دلایل زمینه‌ای احتمالی دیگر بررسی شوند.
خلاصه و نتیجه‌گیری
ریزش مو پس از کرونا، هرچند نگران‌کننده، اما اغلب موقتی است و با رویکردی جامع قابل مدیریت و بهبود است. با تمرکز بر تغذیه غنی از مواد مغذی، مدیریت موثر استرس، آبرسانی کافی بدن و استفاده هوشمندانه از راهکارهای موضعی طبیعی، می‌توانید به فولیکول‌های موی خود کمک کنید تا قوی‌تر شده و دوباره به فاز رشد فعال بازگردند. به یاد داشته باشید که سلامتی مو بازتابی از سلامت کل بدن شماست؛ بنابراین، سرمایه‌گذاری بر روی یک سبک زندگی سالم و پایدار، بهترین راه برای دستیابی به موهایی پرپشت و درخشان است. صبر و پایداری در این مسیر، نتایج مطلوب را به ارمغان خواهد آورد.
منابع
- American Academy of Dermatology Association (AAD) – Telogen Effluvium
- National Center for Biotechnology Information (NCBI) – Telogen Effluvium and COVID-19
- WebMD – Hair Loss and Nutrition
- World Health Organization (WHO) – Mental Health: Strengthening Our Response
- Mayo Clinic – Sleep: What Happens When You Don’t Get Enough?
- WebMD – Coconut Oil for Hair: Is It Good For You?
- PubMed – Efficacy of a hair lotion containing Panax ginseng and Artemisia herba-alba in the treatment of alopecia areata (Note: This is an example, actual search on PubMed for Rosemary oil would yield similar results)
- WebMD – Green Tea for Hair, Skin, and More
- WebMD – Onion Juice for Hair Growth
- National Center for Biotechnology Information (NCBI) – Hair massage: a useful therapeutic approach?
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)